AGATA GOŁDA: – Już po raz 15. Polskie Stowarzyszenie Obrońców Życia Człowieka organizuje konkurs pro-life na prace plastyczne, literackie i multimedialne. Przez 15 lat sporo się zmieniło w dyskusji o ochronie życia człowieka. Czy formuła konkursu jest jeszcze aktualna?
MAGDALENA GUZIAK-NOWAK: – Jeśli co roku dostajemy ok. tysiąca poruszających prac plastycznych, które dzieci i młodzież wykonują godzinami w swoim wolnym czasie, to temat ciągle jest aktualny. Jeśli w konkursowych opowiadaniach i reportażach opisują historie z własnego życia, tym bardziej. I jeśli spotykamy młodych ludzi, którzy mówią, że ich amatorski film z fikcyjnym scenariuszem uratował prawdziwe dziecko, to już nie mam żadnych wątpliwości.
– To znaczy?
– Nastolatki z Częstochowy nakręciły film konkursowy pt. „Wzór”. Jego bohaterami są małżonkowie, między którymi dochodzi do kłótni. Mąż jest żołnierzem i wyjeżdża na misję pokojową, zanim zdąży się dowiedzieć, że jego żona spodziewa się dziecka. Kilka tygodni później kobieta odkrywa, że choruje na białaczkę i musi wybierać, która walka będzie priorytetowa – o nią czy o dziecko. Po tym, jak film nastolatków trafił do Internetu, odezwała się do nich mama z Białegostoku. Powiedziała, że dzięki niemu nie zdecydowała się na aborcję. Prawdziwych historii z podobnym „sukcesem” w tle mamy przy okazji organizacji konkursu wiele. Pewna dziewczyna opowiedziała nam historię swojego młodszego brata, którego życie również było zagrożone, bo lekarze namawiali jej mamę do zabicia dziecka. To tylko dwa przykłady wyłowione z prawie 20 tys. prac.
– Jakim językiem mówi młodzież na tematy pro-life?
– Prostym i często dosadnym, czyli takim, który jest im bliski, co równocześnie sprawia, że ich przekaz jest autentyczny. Dla dorosłego widza bywa też bolesny, bo pokazuje wszystkie nasze zaniedbania i niedostatki. Przypominam sobie film grupy nastolatków z parafialnego oddziału Katolickiego Stowarzyszenia Młodzieży w Żelechowie, którzy w filmie „Szturm” opowiedzieli historię uwiedzionej na dyskotece nastolatki. Dziewczyna mieszka w ładnym domu, ojciec chodzi do pracy w garniturze, mama też elegancka. Gdy nastolatka dowiaduje się, że jest w ciąży, rodzice niczego się nie domyślają. Z powodu pozornych zbiegów okoliczności ostatecznie nie dochodzi do aborcji. Film z zaskakującą puentą można obejrzeć na naszym kanale YouTube, ale to nie ona przemówiła do mnie najbardziej, lecz scena, w której nastolatka kupuje w aptece test ciążowy. Wkłada go do wielkiego, wypakowanego książkami plecaka i wtedy widzimy, że przecież ona sama jest jeszcze dzieckiem. W wełnianej czapce z pomponem, młodzieżowej kurtce, z kredkami w piórniku... Świadomość, że choć scenariusz był fikcyjny, to takie sytuacje realnie mają miejsce, daje do myślenia. Konkurs „Pomóż ocalić życie bezbronnemu” daje nam konkretną informację o tym, jak myśli młodzież, jakich argumentów używa w swoich dyskusjach, co jest dla niej wartością. Z pedagogicznego punktu widzenia to naprawdę cenna wiedza. Dla mnie to też punkt do rachunku sumienia – czy robię wszystko, aby młode pokolenie szanowało życie?
– Czy tematem prac jest wyłącznie ochrona życia człowieka na najwcześniejszym jego etapie?
– Nie, młodzież bardzo szeroko interpretuje konkursowe hasło, podejmując w swych pracach wszystkie aktualne zagadnienia bioetyczne, jak antykoncepcja, aborcja, in vitro czy eutanazja. Coraz więcej prac dotyka problematyki kresu życia, co zapewne jest efektem głośnej dyskusji na temat opieki nad seniorami i wspomaganego samobójstwa. Ponadto wielu z nas to właśnie w wieku nastoletnim traci swoich dziadków, co także jest mocnym doświadczeniem. W wachlarzu prac nie brakuje też wątków patriotycznych. Pamiętam namalowane na wielkim płótnie farbą olejną kontury Polski i wpisane w nie tablice Dekalogu z zaakcentowanym V przykazaniem. Co jednak zaskakuje mnie najbardziej, to fakt, że wielu młodych autorów mówi w swoich pracach o adopcji, promując w ten sposób tę szlachetną ideę.
– Jaką techniką wykonane są prace?
– Każdą. Ołówkiem, pastelami, akwarelami, farbami olejnymi. Są wydzieranki, wyklejanki i prace przestrzenne. Młodzież tworzy strony internetowe, prezentacje multimedialne, kręci filmy, pisze teksty piosenek i komponuje do nich melodie, a nawet programuje gry komputerowe pro-life. To tysiące wspaniałych talentów.
– Co jest powodem tak dużego zainteresowania konkursem?
– Ktoś mógłby powiedzieć, że oczywiście pieniądze. Fakt, nagrody finansowe za zajęcie trzech pierwszych miejsc w każdej kategorii wiekowej i artystycznej są atrakcyjne – najwyższa wynosi 1500 zł. Jestem jednak przekonana, że nie to jest główną motywacją, ale idea. Jeśli laureatka konkursu literackiego mówi, że chciała zachęcić ludzi, aby nie pozbywali się dzieci jak rzeczy, to przypisanie jej tylko motywacji finansowej byłoby bardzo krzywdzące. Dziewczyna, która otrzymała nagrodę za zaprojektowanie strony internetowej, powiedziała, że mogła ją zgłosić do konkursu już rok wcześniej, ale chciała, żeby była lepsza, więc postanowiła dłużej nad nią popracować i wystartowała z nią dopiero rok później. Twórcy zwycięskich filmów przyznają, że kręcenie ich trwało kilka tygodni. Także oglądając prace plastyczne, widać poświęcony czas i włożone w nie serce.
– Dlaczego patronem konkursu jest bł. ks. Jerzy Popiełuszko?
– Zdecydowanie możemy go nazwać obrońcą życia człowieka, choć mam wrażenie, że to ciągle mało znana twarz ks. Jerzego. Jako duszpasterz służby zdrowia spotykał się z lekarzami, pielęgniarkami, położnymi i studentami medycyny. Wiele uwagi poświęcał ochronie życia dzieci poczętych, więc z czasem zaczęto go nazywać „obrońcą kołyski”. Mówił, że „zadaniem Kościoła jest nie tylko teoretyczne głoszenie świętości życia, prawa do życia nienarodzonych, lecz także praktyczna obrona tego prawa”. Lekarz ginekolog Emilia Paderewska-Chróścicka wspominała, że na imieniny kard. Stefana Wyszyńskiego przyniósł mu w prezencie zrobione na drutach niemowlęce buciki. Pro-life ks. Popiełuszki był zarazem bardzo praktyczny. Pomagał finansowo i organizacyjnie samotnym matkom i młodym dziewczynom w ciąży, które wahały się, czy urodzić dziecko. Przygotowywał paczki żywnościowe i wyprawki niemowlęce, rozdawał lekarstwa. Pamiętajmy, że to był PRL. Znamienny był też pogrzeb ks. Jerzego. Wygłaszający mowę pożegnalną lekarz Marian Jabłoński wezwał w niej do ślubowania ochrony wszystkich dzieci poczętych, jak pragnąłby tego ks. Jerzy. Zgromadzeni na uroczystości zawołali wtedy trzykrotnie: „Ślubujemy!”. Jestem przekonana, że „ślubowaniem” młodego pokolenia są tysiące prac pro-life nadesłane na Konkurs im. bł. ks. Jerzego Popiełuszki.
